به گزارش سلامت نیوز به نقل از مهر،اهدای ریه یکی از پیچیده‌ترین و حیاتی‌ترین فرآیندهای پزشکی است که برای درمان بیمارانی با مشکلات ریوی حاد و نارسایی شدید ریه انجام می‌شود. با این حال، فرآیند اهدای ریه در ایران با مشکلات عدیده‌ای روبه‌رو است که مهم‌ترین آنها مربوط به کیفیت پایین ریه‌های اهداکنندگان و مشکلات مراقبتی در بخش‌های ویژه است.
دلایل پایین بودن نرخ استفاده از ریه‌های اهداشده در ایران
یکی از اصلی‌ترین دلایل پایین بودن میزان استفاده از ریه‌های اهداشده در ایران، مشکلات مراقبتی است که در بیمارستان‌ها، به ویژه در بخش‌های مراقبت‌های ویژه (آی‌سی‌یو) برای اهداکنندگان مرگ مغزی وجود دارد. وقتی فردی دچار مرگ مغزی می‌شود، اعضای بدن او همچنان تحت شرایط خاصی می‌توانند برای اهدا به دیگر بیماران استفاده شوند. اما در ایران، به دلیل عدم مراقبت کافی از اهداکنندگان مرگ مغزی، ریه‌ها اغلب به دلیل عفونت‌ها و آسیب‌های دیگر نمی‌توانند برای پیوند استفاده شوند.
ریه‌ها به دلیل ساختار حساس و وسیع خود نسبت به دیگر اعضای بدن آسیب‌پذیرتر هستند. عوامل مختلفی مانند آسیب‌های ناشی از تصادفات، ورود مواد غذایی به ریه‌ها هنگام حادثه یا عفونت‌های بیمارستانی، به شدت بر قابلیت استفاده از ریه‌های اهداکنندگان تأثیر می‌گذارند. در نتیجه، از هر ۱۰ ریه اهداشده در دنیا، بین ۱۰ تا ۲۰ درصد آنها برای پیوند قابل استفاده است، اما این میزان در ایران به شدت کاهش یافته و تنها ۴ درصد از ریه‌های اهداشده به دلیل این مشکلات پزشکی قابل استفاده هستند.
افزایش تعداد بیماران نیازمند پیوند ریه و آمار نگران‌کننده مرگ‌ها
با افزایش روزافزون تعداد بیماران نیازمند به پیوند ریه، این سوال مطرح می‌شود که چرا تعداد اهداکنندگان ریه به این میزان پایین است. بر اساس گفته‌های متخصصان، در سال‌های اخیر تعداد بیماران نیازمند به پیوند ریه در ایران به شدت افزایش یافته است. بسیاری از این بیماران به دلیل بیماری‌هایی مانند فیبروز ریوی، بیماری انسدادی مزمن ریوی (COPD) و فشار خون ریوی دچار مشکلات شدید ریوی هستند و تنها پیوند ریه می‌تواند جان آنها را نجات دهد.
اما متأسفانه در ایران، فرآیند پیوند ریه با تأخیر بسیار طولانی انجام می‌شود و بسیاری از بیماران در لیست انتظار، پیش از دریافت پیوند جان خود را از دست می‌دهند. پیش از شیوع بیماری کرونا، روزانه بین ۷ تا ۱۰ بیمار به دلیل عدم دسترسی به عضو مناسب جان خود را از دست می‌دادند و این آمار اکنون به بیش از ۱۲ نفر در روز رسیده است.
پیوند ریه: فرآیند پیچیده و حساس
پیوند ریه یکی از پیچیده‌ترین عمل‌های جراحی است که نیازمند دقت و مراقبت‌های ویژه است. در این فرآیند، ریه‌های بیمار از بدن او خارج شده و ریه‌های اهداکننده به جای آن پیوند می‌شود. این عمل جراحی معمولاً چندین ساعت طول می‌کشد و ممکن است شامل پیوند یک یا هر دو ریه باشد، بسته به وضعیت بیمار. پس از پیوند، بیمار باید تحت مراقبت‌های دقیق قرار گیرد تا از بروز عوارض مختلف مانند پس زدن عضو، عفونت‌ها یا مشکلات تنفسی جلوگیری شود.
یکی از بزرگ‌ترین چالش‌ها بعد از پیوند ریه، خطر پس زدن عضو است. در این وضعیت، سیستم ایمنی بدن ممکن است ریه پیوندی را به عنوان یک عضو خارجی شناسایی کرده و آن را رد کند. برای جلوگیری از این مشکل، داروهای سرکوب‌کننده ایمنی تجویز می‌شود که سیستم ایمنی بدن را به گونه‌ای تنظیم می‌کند که از پس زدن عضو جلوگیری شود. این داروها به نوبه خود، بیماران را در معرض خطر بالای عفونت قرار می‌دهند، زیرا سیستم ایمنی آنها به طور عمدی تضعیف می‌شود.
راهکارها و ضرورت اقدامات فوری
برای حل این مشکلات، نیاز به تغییرات اساسی در سیستم مراقبت از اهداکنندگان مرگ مغزی و افزایش آگاهی عمومی در مورد اهمیت اهدای عضو وجود دارد. یکی از مهم‌ترین اقداماتی که می‌تواند به بهبود وضعیت اهدای ریه در ایران کمک کند، ارتقای کیفیت مراقبت‌های پزشکی در بخش‌های آی‌سی‌یو است. با توجه به حساسیت بالای ریه‌ها، ساکشن به موقع ترشحات ریه و استفاده از تجهیزات پیشرفته برای حفظ سلامت اعضای اهداکننده، می‌تواند میزان ریه‌های قابل استفاده را افزایش دهد.
علاوه بر این، فرهنگ‌سازی و آموزش عمومی در زمینه اهدای عضو ضروری است. در کشوری که فرهنگ ایثار و کمک به دیگران ریشه‌دار است، منطقی نیست که اعضای حیاتی بدن افراد مرگ مغزی بدون استفاده به خاک سپرده شوند، در حالی که بسیاری از بیماران به شدت نیازمند این اعضا هستند.
در نهایت، وضعیت فعلی اهدای ریه در ایران نیاز به توجه و اصلاحات جدی دارد. با بهبود مراقبت‌ها از اهداکنندگان مرگ مغزی، سرمایه‌گذاری در تجهیزات پزشکی پیشرفته، و گسترش فرهنگ اهدای عضو، می‌توان امید داشت که تعداد بیشتری از ریه‌های اهداشده قابل استفاده شوند و جان بیماران نیازمند به پیوند ریه نجات یابد.
نظر شما